logo-wenneke.png text since Terug Roeselare Foto's Speeltafel(s) Systeemeisen Mp3-Demo's
De kerk.

Het Roeselare-Schependom behoorde tot de heerlijkheid van Wijnendale. Eén van de voornaamste heerlijkheden van Vlaanderen. Roeselare ontwikkelde zich geleidelijk van dorpje tot stad. Rond 1100 was de hele streek gekerstend. Er ontstonden bidplaatsen in Roeselare in 1093.
Protestantisme.

Het protestantisme heeft, in het overwegend katholieke Vlaanderen, rond 1870 voet aan de grond gekregen. Henri Tant, een textiel-industrieel, liet in 1874 zijn dochtertje Henriette door een protestantse dominee dopen na heel wat onenigheden met de clerus. In zijn textielbedrijf nam hij arbeiders in dienst die kwamen uit de protestantse gemeenschap de zogenaamde Geuzenhoek. Zij vormden een kleine, autonome leefgemeenschap. Begin juli 1878 kocht de protestantse gemeente een stuk grond in de huidige Jan Mahieustraat. Op 31 juli 1878, mocht Henriette Tant de eerste steen voor een kerk leggen en op 1 november 1879 had de inwijding plaats. In de volksmond wordt de kerk 'De Geuzentempel' genoemd.
Eerste steen
Eerste steen gelegd
Een sprong verder in de tijd.

In het jaar 1993, werd het startsein gegeven om de kerk wat 'op te frissen'. Het resulteerde in forse verbouwingswerken die die tot doel hadden meer ruimte te creëren. Zo werd het doksaal in het bijzonder grondig aangepakt. Wekelijks werden er vergaderingen gehouden en tijdens één van die vergaderingen opperde de voorzitter ' dat het toch tof zou zijn om een eigen orgel te hebben op dat nieuwe doksaal zo'n groot meubel met pijpen en met alles erop en eraan'. I.p.v het oude, trouwe harmonium. Het was een droomgedachte; waar zou de kleine kerkgemeenschap het geld vandaan halen om zich iets dergelijks aan te schaffen.

Indonesische moslims bouwden orgel in een katholieke stad voor een protestantse kerk.
Als dat geen oecumene is!

Logo Het orgel en de weg ernaar toe.

Dromen mag.
Men hoorde van een bedrijfje in Jakarta (Indonesië) dat clavecimbels en orgels maakt. Namelijk de firma P.T. Prajawidya Instrumentalia, Jakarta Indonesia. Het bedrijfje is in 1991 opgericht door ds Harry van Dop en de heer Henk Vonk. Widya betekent zowel 'weten' als 'kunnen maken'. Praja is de plek waar dat in praktijk wordt gebracht. De oprichters hebben zich ten doel gesteld om de hedendaagse en toekomstige muziekpraktijk in Indonesië te dienen met in het land zelf vervaardigd instrumentarium met gebruikmaking van inheemse materialen. Het vormt zo een aanvullende voortzetting van de kulturele traditie van Indonesië, waarin de ambachtelijke omgang met de natuur reeds vele eeuwenlang hoogwaardige muziekinstrumenten heeft opgeleverd.

Er werd door De Geuzentempel gemeente een aanvraag om financiële steun ingediend bij het College van burgemeester en schepenen van Roeselare voor een bamboe-pijporgel. Het antwoord was positief.

Vanuit Jakarta kwam men om foto's te maken van het vernieuwde doksaal en ter plaatse preciezere metingen doen.
En……………… Vrijwel onmiddellijk werd de bestelling geplaatst voor een bamboepijporgel met 508 pijpen, 10 registers en 3 klavieren bij Prajawidya, alwaar men, in de heuvels van Bogor, koortsachtig op zoek ging naar de passende bamboe-stammen.

Een fragment uit het bouwverslag van 1 januari 1995.
Het orgel voor uw kerk bestemd, nadert zijn voltooiing en zal in de loop van dit jaar bij u opgebouwd worden. Wij hebben sinds kort een klein gebouwtje waarin we het orgel kunnen klaarmaken. Vanwege de hoogte moesten wij een bouwput in de vloer aanbrengen.
Wij zijn van plan om het orgel in een aula weer op te bouwen zodat we beter de pijpen kunnen beoordelen tijdens het intoneren. Als het orgel geheel gereed is willen we gedurende een week in Jakarta zoveel mogelijk publiciteit maken rondom dit orgel. Het is belangrijk om de Indonesische musici op de hoogte te brengen van de ontwikkelingen in eigen land. In juni demonteren we het orgel, verpakken het en maken het klaar voor verscheping in vacuum, kiemvrije containers. Het orgel zal 1 maand op zee zijn. 'Goede reis, selámat jalan'.

In de Universiteit
Het orgel opgesteld in de universiteit van Jakarta
Bespeling
Er was veel belangstelling voor het orgel
Positief
Een positief van Prajawidya
In september kwamen Suwàndi en Rajino, de orgelbouwers van Prajawidya naar België. Het duurde ongeveer een maand voor het instrument speelklaar was. En op 14 oktober werd het orgel in gebruik genomen en vulde de kerk zich met warme vol-harmonieuze klanken. Een droom was werkelijkheid geworden.
mr. Suwàndi
Mr. Suwandi monteert het pedaal
mr. Sunardi
Mr. Sunardi plaatst de ventil veren
mr. Sajino
Mr. Rajino maakt de bamboepijpen in orde
Materiaal
Allerlei kleine
materialen
Het Roeselaarse instrument is het derde in de wereld dat een zekere omvang heeft, na die van Las Pinas (Filippijnen) en Porto Alegre (Brazilië).
Het Belgische klimaat zorgt voor een speciaal probleem wat de temperatuur en de luchtvochtigheid betreft.

Bamboe Hoe een stukje tropisch oerwoud stapsgewijs verandert in een kant en klaar muziekinstrument.

Een verslagje gemaakt tijdens het vervaardigen van het orgel, door Henk Vonk.

Bamboe is het materiaal waar de pijpen van vervaardigd worden. De meest geschikte vinden we in de buurt van Bogor, wat hogerop de heuvels in. Het moet dunwandig zijn wat nogal moeilijk te vinden is. Als de bamboestaven bij ons arriveren zijn ze nog groen en moeten dan nog enige maanden rustig drogen. In het begin niet in het volle zonlicht want dan komen er spanningen in en splijt het snel. Bij de grote dikke bamboe moeten eerst de tussenschotten verwijderd worden. Bamboe wordt in Indonesië niet alleen voor muziekinstrumenten gebruikt maar is geschikt voor duizend en één toepassingen. Het wordt o.a. veel in de bouw gebruikt.

Voor de kas van het orgel wordt Djati/teakhout gebruikt. Een duurzame houtsoort.
We kopen het hout als een boomstam en laten deze in planken zagen. De planken gaan vervolgens 1,5 tot 2 weken in een droogoven tot de vochtigheidsgraad van het hout is afgenomen tot 8 à 9 %. Voor sommige belangrijke delen gebruiken we Sunkai een langvezelige, lichte houtsoort.

Voor het beleg van de toetsen op de klavieren gebruiken we ebbehout. Het is een harde houtsoort en voor het zagen is een apart zaagblad nodig. In Indonesië heeft dit hout de naam 'Kayu Besi' of zwart hout. Wanneer het goed gepolijst is heeft het een mooie vlam.

Als het orgel helemaal gereed is en we in de magazijnbalg voldoende lucht beschikbaar hebben met een druk van 70 tot 80 mm waterkolom, dan komt het belangrijke werk van het intoneren. Bij een orgel met alleen bamboepijpen zijn de klankkleurverschillen uiteraard niet zo groot als bij een orgel met houten en tinnen pijpen. De klank is heel natuurlijk, bamboe wordt in tropische landen veel gebruikt voor de vervaardiging van muziekinstrumenten.

Bronnen:
Roeselare heden en verleden.
Als dromen werkelijkheid worden, Martine Dekeyser.

Voor de gastvrijheid en de vriendelijkheid zeggen wij ds. Alexander Eberson hartelijk dank.
Voor het fotomateriaal en informatie danken we mevr. Louise Vonk en ds. Harry van Dop.
  Hauptwerk.nl is een initiatief van Sygsoft Holland. Inschrijving KvK 24400165. Laatst bijgewerkt 18-01-2024